به اعتقاد بیشتر متخصصان، در دنیای پررقابت امروز، نوآوری عامل مهم رشد سازمان‌ها و شتاب‌دهی کسب‌وکارهاست. باتوجه به اینکه آشنایی با انواع نوآوری و فهم درست آن برای رشد و موفقیت سازمان‌ها و استارتاپ‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع نوآوری و تأثیر آن‌ها بر فرایند شتاب‌دهی و توسعۀ کسب‌وکارها بپردازیم. برای همراهی آماده‌اید؟

نوآوری چیست؟

واژۀ نوآوری در گذشته ارزش معنایی امروز را نداشت و بیشتر به‌عنوان اتهام مطرح می‌شد. در واقع، اصلاحات و تغییرات نوآورانه در آن زمان برای مردم انحراف از سنت تلقی می‌شد و توجیهی نداشت. به‌مرور، معنای  لغوی نوآوری تغییر کرد و با اختراع مترادف شد. تا اینکه در قرن نوزدهم، معنای نوآوری ارتقا یافت و با علم و صنعت مرتبط شد و با تعریفی که یوزف شومپتر، اقتصاددان اتریشی، در سال ۱۹۳۹ ارائه داد هم‌معنا شد. یوزف زمانی که شرکت‌ها یا سازمان‌ها می‌خواستند با اختراعات جدید از مدل کسب‌وکارشان بهره‌وری بیشتری داشته باشند، نوآوری را به‌معنای اختراع و فعالیتی فکری و بدون توجه به اهمیت اقتصادی آن تعریف کرده بود.

با گذشت زمان مفهوم نوآوری توسعه یافت و امروز به‌معنای عرضۀ راهکاری متناسب با فناوری روز به بازار است و شامل محصولات، فرایندها، خدمات، فناوری‌، آثار هنری یا مدل‌های کسب‌وکاری است که نوآوران آن را به بازار، سازمان‌‌ها و جامعه عرضه می‌کنند.

انواع نوآوری

گفتیم که در دنیای امروز، مفهوم نوآوری لزوماً به‌معنای اختراع نیست و به‌معنای فرایند ارائه و روش اجرای راهکارهای نوآورانه است. نوآوری انواع گوناگونی دارد. در این مقاله ما آن دسته از نوآوری‌ها را بررسی می‌کنیم که اثرگذاری بیشتری بر توسعه و رشد استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارها دارند:

نوآوری محصول

یکی از تعاریف پذیرفته‌شده‌ برای نوآوری، ارائه محصول نوآورانه است. این محصول هر چیزی می‌تواند باشد، از خدمات نوآورانه گرفته تا محصولات و فرایندها. علاوه‌بر این، ارتقای تدریجی چیزی که از قبل وجود داشته نیز نوآوری محسوب می‌شود. اما جالب است بدانید هنوز خیلی از افراد معتقدند نوآوری یعنی ارائه محصول جدید.

اما به نظر شما نوآوری محصول چیست؟ نوآوری محصول‌ متداول‌ترین نوع نوآوری است که به معنای توسعه یا ارتقای محصولات است به طوری که مشکلات مصرف‌کنندگان، مشتریان، شرکت‌ها یا جامعه را رفع کند.

چرا کسب‌وکارها باید نوآوری محصول را در نظر بگیرند؟

همۀ ما می‌دانیم که نوآوری محرک اصلی اقتصادی است، چه در سازمان‌ها و چه در جامعه. طبق نظرسنجی مک‌کینزی ۲۵درصد از کل سود درآمد شرکت‌‌ها از طریق راه‌اندازی محصولات جدید است.

طراحی محصولات جدید در مقایسه با خدمات همیشه باعث رشد و سود بیشتر می‌شود. دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد. برای مثال، در بیشتر مواقع مقیاس‌بندی محصولات آسان‌تر از خدمات است.

درست است که بیش از ۵۰درصد محصولات جدید به نوآوری خاصی منجر نمی‌شوند و بازارهای رقابتی امروز، نوآوری محصول را بسیار دشوارتر کرده اما  هنوز دلایل زیادی برای نوآوری محصول وجود دارد:

1. مزیت رقابتی

کسب‌وکارهای پیشرو از نوآوری محصول برای پیشی گرفتن از همتایان خود به دو روش استفاده می‌کنند:

– محصولات جدیدی را توسعه می‌دهند که مصرف‌کنندگان به آن‌ها نیاز و تقاضای آن‌ها را داشته باشند.

– محصولات اصلی خود را به‌طور مداوم توسعه می‌دهند و نوآوری تدریجی را ماهیت دوم خود قرار می‌دهند.

2. تقویت تاب‌آوری

معمولاً شرکت‌هایی که فرصت‌های نوآوری را از دست می‌دهند و از رقابت عقب می‌مانند، به‌کلی فراموش می‌شوند. نوآوری محصول فرصتی برای تاب‌آوری و تقویت آن است. اگر شرایط مناسبی را ایجاد کنید و حول این تصمیم استراتژی بسازید، نوآوری محصول می‌تواند به شما کمک کند تا در مسیر رشد و توسعه قرار بگیرید.

شرکت نوکیا که به‌دلیل نوآوری‌های متعدد و رویکردهای استراتژیک خود مشهور است، فعالیتشان را ابتدا با راه‌اندازی‌ کارخانه خمیر چوب شروع کردند، سپس سراغ شناخته‌شده‌ترین محصولات خود یعنی تلفن‌های همراه رفتند.

زمانی که اپل با گوشی‌های هوشمند خود دنیا را متحول کرد، نوکیا نتوانست از پس رقابت با آنان بربیاید. در یک‌قدمی ورشکستگی بودند که کسب‌وکار تلفن‌های همراه خود را به مایکروسافت فروختند و برای دومین بار کسب‌وکارشان را تغییر دادند و به تولید شبکه‌های پیشرفته و محصولات نرم‌افزاری روی آوردند و به کمک این محصولات ظرف ده سال ارزش شرکت خود را ۲۰برابر افزایش دادند.

داستان نوکیا نشان می‌دهد که اقدامات نوآورانۀ کسب‌وکارها در تولید محصول چگونه می‌تواند باعث موفقیت یا شکست آن‌ها شود. بنابراین در طراحی محصول باید به این نکته توجه کرد که در عین حال هم می‌تواند قدرتمندترین ابزاربرای رشد و توسعه کسب‌وکارها باشد و هم بدترین اقدام برای شکست آن‌ها.

3. رشد و توسعه

نوآوری محصول به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بازارهای جدید را شناسایی کنند. کسب‌وکارهایی که نوآوری محصول را به‌درستی انجام می‌دهند در درازمدت از مزایای آن بهره‌مند‌ می‌شوند.

زمانی که بازار بیش‌ازحد اشباع‌شده است و شرکت‌ها راه خروجی خود را پیدا نمی‌کنند، می‌توانند به نوآوری محصول روی ‌آورند.

نوآوری فرایند

نوآوری فرایند با مجموعه‌ای از امکانات، مهارت‌ها و فناوری لازم برای ایجاد، توزیع و نگهداری یک محصول یا خدمات سروکار دارد. نوآوری فرایند شامل تغییرات فناوری و محصولات برای کسب بهترین نتایج است و با توسعۀ نرم‌افزارها و ابزارها به مدیریت شرکت‌ها در زنجیره تأمین و فرایندهای تحویل کمک می‌رساند. درواقع نوآوری فرایند تکنیک‌هایی است که می‌تواند به کسب‌وکارها در حوزهٔ حسابداری و خدمات مشتری کمک کند.

اهمیت نوآوری فرایند چیست؟

نوآوری فرایند عاملی اساسی برای کسب‌وکارهای در حال رشد در بازار رقابتی است و به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با توسعه محصولاتی که بهترین نتایج را ارائه می‌دهد و درعین‌حال نیازهای مشتریان را نیز برآورده می‌کند، هماهنگ باشند. هدف اصلی این نوآوری‌ها ارائه محصولات و خدمات مشتری‌محور به کاربران نهایی است. تکنیک‌های نوآوری فرایند در پیش‌بینی نتایج آتی یک محصول بسیار مهم هستند تا بتوان تصمیمات بهتری برای ارتقای خدمات قبل از عرضه آن به بازار گرفت. این نوع نوآوری به کسب‌وکارها امکان می‌دهد تا استراتژی‌های زمانی کارآمد و مقرون‌به‌صرفه را توسعه دهند. همچنین به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا مشکلات ناشی از هدررفت منابع را از بین ببرند.

چرا کسب‌وکارها به نوآوری فرایندی نیاز دارند؟

برای ماندگاری در دنیای مدرن امروزی باید اهل نوآوری باشید، به‌ویژه اگر در بین شرکت‌ها و استارت‌آپ‌هایی فعالیت می‌کنید که برای دستیابی به نتایج مشابه با شما رقابت می‌کنند. کسب‌وکارها فقط با تاکتیک‌های نوآورانه می‌توانند برجسته شوند و بهترین محرک بازار خود باشند. بنابراین اگر کسب‌وکاری می‌خواهد که به موفقیت دست یابد باید به استراتژی نوآوری فرایند توجه ویژه‌ای داشته باشد.

نوآوری فرایندی رضایت مشتری را از محصولات و خدمات افزایش می‌دهد. بازخوردها و نظرسنجی‌ها از کاربران نهایی می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا محصولات را توسعه دهند و یا اصلاح کنند و به اهداف خود برسند.

نوآوری باز

در قرن هفدهم، شش دریانورد اروپایی برای اینکه بتوانند زمان و طول جغرافیایی را در دریا محاسبه کنند سفری را آغاز کردند. این رقابت الهام‌بخش چالش‌ ذهنی بسیاری از مردمان آن زمان مثل گالیله و کریستین هویگنس شد تا راه‌حل‌هایی نوآورانه برای این معضل بیابند.

پس از این اقدام، درنهایت، در قرن هجدهم، این مشکل را یک ساعت‌ساز انگلیسی رفع کرد. باور کنید یا نه این شکل بسیار اولیۀ نوآوری باز بود.

اگرچه اصطلاح نوآوری باز را اولین بار هنری چسبرو در سال ۲۰۰۳ در کتابش برای توضیح دیدگاهی مدرن از مزایای نوآوری مشارکتی با طرف‌های خارجی ابداع کرد، اما ایدۀ آن بسیار قدیمی‌ است.

بر این اساس نوآوری باز به معنای داشتن ذهنیت باز برای به اشتراک‌گذاری و دریافت اطلاعات است.

مزیت نوآوری باز

نوآوری باز در صورتی که در کسب‌وکار شما اجرایی باشد مزایای متعددی به همراه دارد که مهم‌ترین آن صرف هزینه‌های بسیار ناچیز برای آن است. در نوآوری باز احتمالاً مقدار ایده‌ها نسبت‌به ورودی‌ها کمتر باشد که این موضوع به‌ویژه برای شرکت‌هایی که در دوره رکود خود هستند سودآور است. نوآوری داخلی ساعات کاری را از کارمندان می‌گیرد زیرا در مدیریت فرایند نوآوری و همچنین خود ایده مشارکت دارند.

نوآوری سازمانی

نوآوری سازمانی فرایند دریافت و استفاده از ایده‌های جدید برای جلب رضایت ذی‌نفعان یک سازمان است. نوآوری سازمانی یعنی ایجاد ارزش، افزایش کارایی و درنتیجه رشد کسب‌وکار. این نوع نوآوری جرقه‌ای است که سازمان‌ها و افراد را به سمت جلو نگه می‌دارد. بدون نوآوری، محصولات جدید، خدمات جدید و روش‌های جدید کسب‌وکاری هرگز پدیدار نمی‌مانند. بیشتر سازمان‌ها همیشه در حال انجام همان کارهای قدیمی‌شان هستند و گیر کرده‌اند.

اصطلاح نوآوری‌های سازمانی طیف وسیعی از نوآوری‌ها را در برمی‌گیرد. برای ‌مثال، می‌تواند به معنای نوآوری در شیوه‌های مدیریت، نوآوری در فرایندهای اداری یا نوآوری در ساختار سازمانی رسمی باشد.

نوآوری سازمانی معمولاً از چند منظر بررسی می‌شوند:

•         نوآوری تدریجی که شامل تغییرات کوچک در فرایندها، سیاست‌ها، خط تولید محصول و خدمات موجود است.
•         نوآوری مخرب یا رادیکال که به تغییرات ناپیوسته یا مراحل مهم طراحی، کاربرد و فرایند اشاره دارد. نوآوری‌های رادیکال به‌طورمعمول شکستگی‌های فناورانه‌ای هستند که پیشینه یا سابقۀ چندانی ندارند.
•         نوآوری محصول به محصولات و خدمات سازمان مرتبط می‌شود. این نوع نوآوری معمولاً به توسعه و بهبود محصولات فعلی، ایجاد محصولات جدید، و یا ترکیبی از آن‌ها می‌پردازد. مثل افزودن ویژگی‌های جدید به محصول فعلی، طراحی محصولات جدید بر اساس نیازهای بازار، یا ارائه خدمات جدید در کنار محصولات اصلی.
•         نوآوری فرایند به توسعه روش‌ها و فرایندهای اجرایی یک سازمان می‌پردازد. هدف از نوآوری فرایند، افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، بهبود کیفیت، و افزایش سرعت اجرای فرایندهاست. 

به‌طور کلی نوآوری سازمانی به‌منظور تحقق اهداف استراتژیک سازمان، افزایش کارایی و بهره‌وری، ایجاد تغییرات مطلوب و مستدام در سازمان و پاسخگویی به چالش‌های محیطی و رقابتی صورت می‌گیرد.

برای ‌مثال، در نوآوری سازمانی می‌توان به تغییرات ساختاری اشاره کرد. این تغییرات می‌تواند شامل تغییر در سلسله‌مراتب سازمانی، وظایف و مسئولیت‌ها، تشکیل گروه‌های ترکیبی و همکاری میان بخشی باشد.

 نوآوری سازمانی کارایی و انعطاف‌پذیری سازمان را افزایش می‌دهد و به سازمان کمک می‌کند تا با تغییرات محیطی و رقابتی سازگار باشد.

همچنین، فرهنگ‌سازمانی نیز می‌تواند به‌عنوان موضوع نوآوری سازمانی مطرح شود. ایجاد یک فرهنگ نوآوری که بر ایده‌پردازی، تفکر خلاقانه، اشتراک دانش، تحمل خطا و ریسک و همکاری تمرکز داشته باشد، می‌تواند شرایط ایجاد و پذیرش نوآوری را فراهم کند.

در کل، نوآوری سازمانی رویکردی جامع به تغییراتی است که در سطح سازمان ایجاد می‌شود. این تغییرات ممکن است شامل بهبود فرایندها، ایجاد فنّاوری‌های نوین، محصولات و خدمات جدید، رویکردهای مدیریتی نوآورانه، ایجاد همکاری و ارتباطات مؤثر با ذی‌نفعان سازمان و تغییر در استراتژی‌ها و مسیرهای کسب‌وکار باشد.

نوآوری سازمانی عامل اصلی بقا و رشد سازمان‌ها در محیط تجاری پویا و تغییرپذیر است. با ایجاد فرهنگ نوآوری سازمانی، کارکنان به ارائه ایده‌های خلاقانه ترغیب می‌شوند.

درنهایت، برای موفقیت در نوآوری سازمانی، سازمان‌ها باید به تغییرات محیطی و نیازهای بازار و مشتریان پاسخ دهند، برنامه‌ریزی مناسب برای نوآوری داشته باشند، همکاری با دانشگاه‌ها، مراکز تحقیق و توسعه و سایر سازمان‌ها و شرکای تجاری را تقویت کنند. علاوه بر این، فرایندهای نوآوری باید از طریق بازخورد و ارزیابی مداوم بهبود یابند و ایجاد انگیزه و پاداش برای نوآوری و خلاقیت در سازمان تشویق شود.

تأثیر نوآوری بر شتاب‌دهی کسب‌وکارها

 تا اینجای مقاله از نوآوری و انواع آن برای کسب‌وکارها گفتیم. اما به نظر شما تأثیر نوآوری بر شتاب‌دهی کسب‌وکارها چگونه است؟

نوآوری باعث ایجاد تغییر و تحول سازمان‌ها و شتاب‌دهی کسب‌وکارها می‌شود. برخی از تأثیرات اصلی نوآوری در شتاب‌دهی کسب‌وکارها عبارت‌اند از:

•         افزایش رقابت‌پذیری: نوآوری به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ایده‌های جدیدی را در تولید محصولات و خدمات خود به کار بگیرند، که این موضوع باعث افزایش رقابت‌پذیری آن‌ها در بازار می‌شود.
•         ایجاد شرایط مناسب: نوآوری باعث ایجاد فرصت‌های جدید برای رشد و توسعه کسب و کار می‌شود و با ایده‌های نوآورانه، محصولات و خدمات جدید، ورود به بازارهای جدید و گسترش فعالیت‌های سازمانی مرتبط است.
•         افزایش تعامل با مشتریان: نوآوری به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا نیازها و خواسته‌های مشتریان را بهتر درک کرده و محصولات و خدماتی را ارائه دهند که بیشترین ارزش را برای مشتریان فراهم می‌کند.
•         ایجاد مزیت رقابتی ماندگار: با ایجاد حساسیت برای ایده‌های نوآورانه، استفاده از فناوری‌های پیشرفته، ساختارهای سازمانی منعطف و قدرتمند، سرعت و عملکرد بهتر نسبت به رقبا، سرعت رشد و تطبیق با تغییرات بازار و نوآوری مستمر، سازمان را از رقبای خود متمایز می‌دهد. نوآوری می‌تواند منجر به ایجاد یک مزیت رقابتی ماندگار برای سازمان‌ها شود.
•         افزایش مشارکت کارکنان: نوآوری موجب افزایش مشارکت کارکنان در فرایند نوآوری سازمانی و شتا‌ب‌دهی کسب‌وکار می‌شود. با ایجاد یک فرهنگ کاری پویا و تشویق به ارائه ایده‌های نوآورانه، کارکنان تحرک و انگیزه بیشتری در جهت رشد و پیشرفت سازمان به خرج می‌دهند.
•         جذب سرمایه‌گذاری و همکاری‌های استراتژیک: نوآوری باز که در آن ایده‌ها و منابع خارجی به‌کار گرفته می‌شوند، می‌تواند منجر به جذب سرمایه‌گذاری و برقراری همکاری‌های استراتژیک با سازمان‌ها و فعالان دیگر شود. این همکاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند به شتاب‌دهی کسب‌وکار و توسعه فناوری‌های نوآورانه کمک کنند.

جمع‌بندی

با توجه به مطالبی که در این مقاله ارائه کردیم، دانستیم که انواع نوآوری چگونه بر شتاب‌دهی کسب‌وکارها تأثیر دارند. با استفاده از این نوع نوآوری‌ها، کسب‌وکارها می‌توانند به رشد، توسعه و ایجاد مزیت رقابتی دائمی دست یابند. بنابراین، توجه به نوآوری و استفاده بهینه از آن در استراتژی‌ها و فعالیت‌های سازمانی برای شتاب‌دهی و پیشرفت کسب‌وکار بسیار حائزاهمیت است.

برای سازمان‌ها و استارتاپ‌ها، این موضوع بسیار مهم است که درک کاملی از انواع نوآوری و تأثیر آن‌ها در شتاب‌دهی داشته باشند. با انتخاب و توسعه رویکرد نوآورانه مناسب، سازمان‌ها می‌توانند در برابر رقبا متمایز شده، رشد و توسعه پایدار را تجربه کنند و بازارهای جدید را به‌دست آورند.

در پایان، توصیه می‌کنیم که سازمان‌ها و استارتاپ‌ها به منظور استفادۀ بهینه از نوآوری و شتاب‌دهی، انواع نوآوری را با دقت شناسایی و انتخاب کنند و برنامه‌ریزی و مدیریت مناسبی برای اجرای آن‌ها داشته باشند.

با اینکه هر سازمان و استارتاپی نیازها و ویژگی‌های خاص خود را دارد، اما درک عمیق از انواع نوآوری و تأثیر آن در شتاب‌دهی کسب‌وکارها می‌تواند به تحقق اهداف و رشد پایدار آن‌ها کمک کند. با استفاده از این دانش و اطلاعات، سازمان‌ها و استارتاپ‌ها می‌توانند به خلاقیت و نوآوری بیشتری دست یابند و در مسیر رشد و موفقیت پیشرو باشند

نظر شما در این باره چیست؟ آیا برای نوآوری به راهنمایی و منتور نیاز دارید؟ لطفاً آن را با مرکز نوآوری کندو در میان بگذارید.