روند شکل‌گیری و تکامل فضاهای کار اشتراکی در جهان و ایران

این روزها شاهد افزایش تعداد فضاهای کار اشتراکی در ایران و سراسر جهان هستیم. تاریخچه فضاهای کار اشتراکی و چگونگی شکل‌گیری آ‌ن‌ها در جهان و ایران از موضوعات جالب‌توجهی است که در این مقاله قصد داریم به آن بپردازیم. از آنجایی که فضاهای کار اشتراکی سبک جدیدی از کارکردن را برای بسیاری از فریلنسرها، کارآفرینان و استارت‌آپ‌ها فراهم کرده‌اند، خواندن تاریخچه شکل‌گیری آن‌ها و روند تکامل آن‌ها خالی از لطف نیست. اگر شما هم از علاقه‌مندان به فعالیت در فضای کار اشتراکی هستید یا دوست دارید درباره تاریخچه آن بیشتر بدانید تا انتهای این مقاله با مرکز نوآوری کندو همراه باشید.

تاریخچه فضای کار اشتراکی در جهان

 فضاهای کار اشتراکی در معنای امروزی، محیط‌های کاری پویایی هستند که بستر و امکانات مناسبی را در اختیار کارآفرینان، فریلنسرها و استارت‌آپ‌ها قرار می‌دهند.

فضای کار اشتراکی از دیرباز در مفاهیم مختلف و در جوامع مختلف وجود داشته است. در گذشته فضاهای کار اشتراکی در معنای انجام کار مشترک به‌کار می‌رفت. سال ۱۹۹۵ بود که اولین بارقه‌های ایجاد فضای کار مشترک در ذهن هفده برنامه‌نویسی آمریکایی شکل گرفت. این برنامه‌نویسان به‌دنبال مکانی بودند که فارغ از سلسله‌مراتب کاری برای روش انجام کارشان باهم هماهنگ شوند. درواقع رویکرد آنان از حضور در فضای کار اشتراکی مبتنی بر روش کار بود تا انجام کار.

پس از آن، در ۱۹۹۹ برنامه‌نویسی با نام برنارد دیکاون (Bernard DeKoven) اولین فضای کار مشترک را در برلین راه‌اندازی کرد. در آن زمان نیز هنوز مفهوم فضای کار اشتراکی به‌معنای امروزی نبود و برنارد از این فضای کار اشتراکی به‌عنوان محلی برای برگزاری رویدادهای هفتگی کارآفرینان و فعالان حوزه فناوری استفاده ‌می‌کرد.

این مفهوم به‌سرعت در آلمان گسترش یافت و فضاهای کار اشترکی جدید در برلین و شهرهای دیگر آلمان افتتاح شد. پس از این اتفاق، ایده راه‌‌اندازی فضای کار اشتراکی در آمریکا و کانادا نیز گسترش یافت و در دهه ۲۰۰۰ شاهد افزایش چشمگیر تعداد فضاهای کار اشتراکی در این کشورها بودیم.

در آمریکا، بیشتر فضاهای کار‌اشتراکی در شهرها قرار داشتند و بیشتر به‌شکل فضای باز با میزهای بزرگ و صندلی‌های ساده چوبی و چراغ‌های آویزان بودند، اما در اروپا فضاهای کار ‌اشتراکی در محدوده‌های خاص و به‌شکل بسته ایجاد شدند.

روند شکل‌گیری فضاهای کار اشتراکی در جهان

در دهه ۲۰۰۰، شرکت ریگس (Regus) یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فضای کاراشتراکی در جهان، تأسیس شد. این شرکت که به‌عنوان اولین شرکت پیشرو در فضای کار ‌اشتراکی شناخته می‌شود اکنون در بیش از صد کشور جهان فعالیت می‌کند.

اما اولین فضای کار اشتراکی به‌معنای امروزی را  دو کارآفرین اتریشی در ۲۰۰۲ افتتاح کردند. این فضای کار اشتراکی، شرابن فابریک (Schraubenfabrik)،  که بیشتر افراد آن را «مادر فضاهای کار اشتراکی» می‌دانند، کارخانه‌ای قدیمی در وین بود که به‌عنوان مرکزی برای فعالیت کارآفرینان، معماران، مشاوران روابط عمومی، استارت‌آپ‌ها و فریلنسرها شناخته شد.

در نهم آگوست ۲۰۰۵، بِرَد نوبرگ (Brad Neuberg)  فضای کار اشتراکی سانفرانسیسکو را با هدف ارائه فضایی برای کار آزادانه و منعطف با ساختار و فرهنگ کار اشتراکی افتتاح کرد.

فضای کار اشتراکی سانفرانسیسکو با اینکه شروع آسانی نداشت و در ماه اول، حتی یک نفر هم برای کار در این فضا حاضر نشد، اما توانست با عضویت ری باکستر، ورزشکار و توسعه‌دهنده استارت‌آپ، اولین عضو رسمی فضای کار اشتراکی در جهان را جذب کند.

به‌دلیل مزایای فضای کار اشتراکی این مراکز به‌سرعت موردتوجه قرار گرفتند. طوری که در سال ۲۰۰۶ کریس مسینا، مخترع هشتگ توئیتر، منبع آنلاینی به نام Wiki Coworking را راه اندازی کرد. این منبع به فضاهای کار اشتراکی در سراسر جهان کمک می‌کرد تا با هم ارتباط برقرار کنند و فضاهای کار مشترک را در شهرهای جدید پیدا کنند. این اتفاق آغاز رشد تصاعدی فضای کار اشتراکی در سراسر جهان بود.

از این تاریخ تا سال ۲۰۱۳، تعداد فضاهای کار اشتراکی و اعضای آن تقریباً تا دو برابر افزایش یافت و تا سال ۲۰۱۹، بیش از ۱۹هزار فضای کار اشتراکی در جهان ایجاد شد. این رشد هیچ نشانه‌ای از کندشدن را نشان نمی‌دهد. چراکه در حال حاضر آمریکا با بیش از سه‌ هزار فضای کار اشتراکی رتبه تخست را در جهان دارد و پس از آن کشور هند با دوهزار و هفتصد فضای  کار اشتراکی رتبه دوم را دارد. جالب است بدانید که پیش‌بینی می‌شود فضاهای کار اشتراکی در سطح جهان تا سال ۲۰۲۵ دو برابر شود.

تاریخچه فضای کار اشتراکی در ایران

صنعت فضای کار اشتراکی در ایران قدمت چندانی ندارد و مفهوم نوظهوری است. با گسترش فرهنگ کارآفرینی در ایران، اولین فضای کار اشتراکی در ۱۳۸۹، در زنجان تاسیس شد. در این سال فرهاد سپیدفکر به‌جای عنوان فضای کار اشتراکی از «همکارستان» استفاده و اولین مرکز را را‌ه‌اندازی کرد.  

در آن زمان، ایده‌ فضای کار اشتراکی در ایران جدید بود و تعداد کمی فضای کار اشتراکی در کشور وجود داشت. اما پس از گذشت چند سال، با توجه به تقاضای روزافزون کارآفرینان و تیم‌های کوچک استارت‌آپی برای داشتن دفتر کاری که ارزان و در عین حال برای کار ایدئال باشد، تعداد فضاهای کار اشتراکی در ایران نیز به‌شدت افزایش یافت.

در حال حاضر، در ایران بین ۷۰ تا ۱۰۰ فضای کار اشتراکی وجود دارد که پراکندگی آن بیشتر در شهرهای بزرگ مانند تهران و اصفهان است و به کارآفرینان و کسب‌وکارهای کوچک خدمات متنوعی مثل اجاره فضای کار اشتراکی یا تخصصی، اینترنت پرسرعت، سالن کنفرانس، برگزاری رویدادهای مختلف، منتورینگ و… ارائه می‌دهند.

 همچنین، این فضاهای کار اشتراکی می‌توانند فضایی برای رویارویی و تعامل کاری بین افراد باشند و فرصتی برای برقراری ارتباطات اجتماعی و شبکه‌سازی در اختیار کاربران خود قرار دهند.

فضای کار اشتراکی در ایران نیز به دلیل مزایایی که دارند، به‌شدت در بین کارآفرینان و کارکنان مستقل محبوبیت یافته‌اند. زیرا علاوه بر سودآوری و پرداخت اجاره‌بهای کمتر در مقایسه با فضاهای کار سنتی، امکان ارتباط با کارآفرینان و فرصت‌های شبکه‌سازی و شغلی جدید را فراهم می‌کنند.

گفتنی است فضاهای کار اشتراکی برای شرکت‌های بزرگ نیز کاربرد دارد. به این صورت که شرکت‌های بزرگ می‌توانند از فضاهای کار اشتراکی به‌منزله فضایی برای توسعه کسب‌وکارهای جدید یا پروژه‌های خاص خود در نظر بگیرند.

با توجه به رشد روزافزون فضای کار اشتراکی در ایران، پیش‌بینی می‌شود که این صنعت در سال‌های آینده نیز به شکل چشمگیری رشد کنند و به‌عنوان بخش مهم اکوسیستم کارآفرینی و نوآوری ایران محسوب ‌شوند.

جمع‌بندی

در این مقاله، تاریخچه فضاهای کار اشتراکی و سیر تکامل آن‌ها را باهم مرور کردیم. گفتیم که فضاهای کار اشتراکی سبک نوینی از کارکردن هستند و امروزه با توجه به مزایایی که دارند تعداد آن‌ها چه در ایران و چه در سراسر جهان رو به افزایش هستند.

این مراکز خدمات متنوعی را در اختیار کارآفرینان، استارت‌آپ‌ها، فریلنسرها و شرکت‌های بزرگ قرار می‌دهند و به همین دلیل شاهد افزایش محبوبیت آن‌ها در بین کاربران هستیم.

مرکز نوآوری کندو در همدان نیز فضای کار اشتراکی در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد. اگر کارآفرین، فریلنسر یا استارت‌آپ هستید و به‌دنبال محیطی پویا و با امکانات مناسب برای کارکردن هستید، حتما با ما تماس بگیرید.

نظر شما درباره فضای کار اشتراکی چیست؟ جای ارائه چه نوع خدماتی را در فضای کار اشتراکی خالی می‌دانید؟ لطفا نظرات و پرسش‌های خود را در انتهای این مقاله با ما در میان بگذارید تا شما را راهنمایی کنیم.‌