کارآفرینی اجتماعی یکی از انواع کارآفرینی است که با انگیزه‎‌ ارتقای وضعیت اجتماعی موجود و رفع مشکلات اجتماعی راه‌اندازی می‌شود. هدف از این نوع کارآفرینی تاثیرگذاری اجتماعی است. اگر علاقه‌مندید در این باره بیشتر بدانید و با تعریف، تاریخچه، مزایا و چالش‌های آن آشنا شوید این نوشته برای شماست.

تعریف کارآفرینی اجتماعی

کارآفرینی اجتماعی به شکلی از کارآفرینی اشاره دارد که با هدف تحقق نیازهای اجتماعی و کسب سود ایجاد می‌شود. در این نوع کارآفرینی، کارآفرینان با استفاده از مدل‌های نوین کسب‌وکاری، به تحقق نیازهای اجتماعی می‌پردازند و در پی ارزش‌آفرینی و اثربخشی اجتماعی در حوزه‌هایی مانند محیط زیست، سلامت، فرهنگ، توسعه روستایی و بهداشت هستند. به‌طورکلی، هدف از کارآفرینی اجتماعی، ایجاد تعادل بین اهداف اقتصادی و اجتماعی و ارتقای وضعیت جامعه است.

برند تامز یکی از نمونه‌های کارآفرینی اجتماعی است. این شرکت با هدف کمک به کودکان فقیر و بی‌سرپرست جهان، برای هر جفت کفشی که به فروش می‌رساند، یک جفت کفش به نیازمندان اهدا می‌کند.

تاریخچه کارآفرینی اجتماعی

واژه کارآفرین (Entrepreneur) واژه‌ای فرانسوی و به‌معنای فردمتعهدشده است. تاریخچه کارآفرینی اجتماعی به دهه ۱۹۶۰ میلادی بازمی‌گردد. چیزی نمی‌گذرد که این مفهوم به‌سرعت مورد توجه علاقه‌مندان قرار می‌گیرد و به‌طور فزاینده‌ای گسترش می‌یابد. اوایل محققان و فعالان اجتماعی از مفهوم کارآفرینی اجتماعی برای بررسی وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشورهای در حال توسعه استفاده می‌کردند. اما در دهه ۱۹۹۰، مفهوم کارآفرینی اجتماعی توسط بیل گیتس، مؤسس مایکروسافت، به‌شکل عمومی شناخته شد.

در دهه‌های بعدی، کارآفرینان اجتماعی موفق در بسیاری از کشورها شروع به تاسیس و راه‌اندازی شرکت‌ها و سازمان‌هایی کردند که هدفشان اصلاح وضعیت اجتماعی و زیست‌محیطی جامعه بود. در سال ۲۰۰۶، مجله اقتصادی فوربس اولین فهرست کارآفرینان اجتماعی را منتشر کرد.

در حال حاضر، کارآفرینی اجتماعی به‌منزله یکی از مفاهیم مهم در عرصه کسب‌وکار و اقتصاد جهانی شناخته می‌شود. این حوزه در سال‌های اخیر به دلیل افزایش مشارکت اجتماعی و اهمیت ارتقای وضعیت اجتماعی و زیست‌محیطی، رشد بسیار زیادی داشته است.

مزایای کارآفرینی اجتماعی

کارآفرینی اجتماعی مزایای بسیاری دارد که در ادامه به‌ آن‌ها اشاره می‌کنیم:

۱. حل معضلات اجتماعی

کارآفرینان اجتماعی با استفاده از مدل‌های نوین کسب‌وکار در رفع چالش‌هایی مثل فقر، بیکاری، سلامت و حفاظت از محیط زیست کمک‌کننده هستند.

۲. تأمین آسان منابع مالی

به‌دلیل تغییر و تحولی که کارآفرینی اجتماعی در جامعه ایجاد می‌کند، سازمان‌های کارآفرینی اجتماعی از طریق جذب سرمایه‌گذار، همکاری با دولت‌ها و مراکز مالی، منابع مالی لازم برای اجرای طرح‌های خود را تضمین می‌کنند.

۳. ارتقای کیفیت زندگی

کارآفرینان اجتماعی با ارائه خدمات و طرح‌های اجتماعی موردنیاز جامعه، به افزایش کیفیت زندگی افراد کمک می‌کنند.

۴. رشد و شکوفایی استعداد جوانان

این نوع کارآفرینی با ارائه فرصت‌های کاری و اقتصادی برای جوانان و تشویق آن‌ها به فعالیت در این حوزه، موجب رشد و شکوفایی استعداد جوانان می‌شود.

۵. مشارکت نیروهای داوطلب

سازمان‌های کارآفرینی اجتماعی با فعالیت‌های اجتماعی، مشارکت نیروهای داوطلب را افزایش می‌دهد و از آن‌ها برای اجرای طرح‌های خود بهره می‌گیرد.

۶. ایجاد شهرت

کارآفرینان اجتماعی با ارائه خدمات و محصولات نوآورانه و باکیفیت و تحولی که در زندگی اجتماعی ایجاد می‌کنند، به‌سرعت در جامعه  شناخته می‌شوند.

۷. اثربخشی

بسیاری از کارآفرینان اجتماعی به دلیل تمایل به حل مسائل اجتماعی و کمک این حوزه را انتخاب می‌کنند. این کار به آن‌ها امکان می‌دهد تا علاوه‌بر تامین بعد معنوی اهداف خود، اثربخشی بیشتری در جامعه داشته باشند.

چالش‌های کارآفرینی اجتماعی

کارآفرینی اجتماعی به‌عنوان یک روش نوآورانه و خلاقانه و البته تحول‌برانگیز در حل مشکلات اجتماعی مورد توجه بسیاری از افراد و سازمان‌ها قرار گرفته است. با این حال، مانند هر کسب‌وکاری با چالش‌هایی همراه است. برخی از این چالش‌ها عبارت‌اند از:

1. تعامل با سازمان‌ها و دولت: یکی از چالش‌های رایج کارآفرینان اجتماعی، تعامل با سازمان‌ها برای حمایت و همکاری است.
2. ارائه بهترین راهکار اجتماعی: در کارآفرینی اجتماعی صرفا ارائه راهکار اهمیتی ندارد. راهکار پیشنهادی باید به بهترین شیوه پاسخ‌گوی مشکلات باشد. بنابراین، برای ایجاد اثربخشی اجتماعی، باید به دنبال راهکارهایی باشید که بتوانید مشکلات را به بهترین شکل حل کنید.
3. مشکلات سازمانی: در کارآفرینی اجتماعی نیز ممکن است با مشکلات سازمانی مواجه شوید. برای موفقیت در کارآفرینی اجتماعی، باید به مدیریت منابع، ارتباطات و سازمان‌دهی دقت کنید.

چطور کارآفرین اجتماعی شوید؟

مانند سایر کارآفرینی‌ها، این نوع کارآفرینی نیز مراحلی دارد. بیایید آن‌ها را با هم مرور کنیم:

1. شروع کارآفرینی اجتماعی با شناسایی یک مشکل اجتماعی شروع می‌شود. بنابراین، بهتر است مسائل را به‌طور کامل و از جنبه‌های گوناگون بررسی کنید.
2. بعد از شناسایی مشکلات اجتماعی، باید راهکارهای خلاقانه برای حل آن‌ها ارائه دهید. برای مثال، اگر شما می‌خواهید کودکانی را که به دلیل فقر نمی‌توانند به مدرسه بروند کمک کنید، باید برنامه جامع و ساده‌ای برای مربیگری ارائه دهید.
3. قبل از اینکه برنامه خود را اجرا کنید، باید بازار و شرایط را بسنجید و به‌دنبال منابع مالی و حمایت‌های دیگر برای پروژه خود باشید.
4. پس از بررسی بازار و تحقیقات، باید اقدم و طرح خود را اجرابی کنید.
5. میزان پیشرفت خود را ارزیابی کنید و در صورت نیاز آن را بازنگری و اصلاح کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
6. برای موفقیت در کارآفرینی اجتماعی، باید تعامل خوبی با جامعه داشته باشید و به نظرات و نیازهای مردم گوش دهید. این باعث می‌شود که برنامه شما واکنش‌پذیرتر باشد و مشکلات اجتماعی را بهتر رفع کنید.
7. یکی از مراحل مهم کارآفرینان اجتماعی، جذب حمایت‌های مالی است. برای این منظور، باید از منابع مختلف اقدام کنید. برای مثال، شما می‌توانید درخواست مالی را به سازمان‌های غیرانتفاعی، فراخوان‌های اختصاصی و برنامه‌های دولتی ارسال کنید.

در نهایت، برای موفقیت در کارآفرینی اجتماعی نیز باید مصمم و پایدار باشید و به پیشرفت خود ادامه دهید. همیشه در حال رشد و توسعه باشید و از اشتباهات خود درس بگیرید.

سخن پایانی

کارآفرینی اجتماعی یکی از شیوه‌های محبوب کارآفرینی است. این نوع کارآفرینی با اینکه امتیازات خاص خودش را دارد اما با چالش‌های متعددی همراه است که در این مقاله به آن اشاره کردیم. برای موفقیت در کارآفرینی اجتماعی، باید برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید و از بهترین راهکارهای نوآورانه برای حل مشکلات استفاده کنید.

از اینکه تا پایان این مقاله با مرکز نوآوری کندو همراه بودید، متشکریم. لطفا نظرات و سوالات خود را در انتهای این مقاله با ما درمیان بگذارید.